մանը: Դրանք բավական խոշոր կո-
թողներ են, երկթեք ծածկ-ավարտով,
կամարակապ խորշի մեջ տեղադրված
մեկ կամ մի քանի խաչքարերով։ Որմ–
նափակ խաչքարեր կանգնեցվեցին
Այրարատից մինչև Արցախ, դառնա–
լով խաչքարի «ծիսական գործառու-
թյունների ընդարձակման”» արդյունք:
Նշանակությամբ, ճարտարապետա -
կան կառույցին բնորոշ հորինվածքով
որմնափակ խաչքարը դարձավ մեմո-
րիալ հուշարձանի միանգամայն
առանձին տիպ:
Երրորդ գլուխը` «Խաչքարի կանգնե-
ցումը և գործառույթը» խորագրով,
նվիրված է խաչքարը կերտելու տեխնի-
կային, նրա վարպետներին, խաչքարը
կանգնեցնելու շարժառիթներին, հիմնաս-
կան նպատակներին, և գործառույթին`
որպես սուրբ և այլն: Այս տեսանկյուն-
ներից խաչքարային արվեստը դեռևս
չէր ուսումնասիրվել, և գլուխը արժեքա-
վոր նորություններ է պարունակում,
կարևոր խաչքարագիտության համար:
Չորրորդ գլուխը նվիրված է խաչքա-
րային հորինվածքի հիմնական բաղկա-
ցուցիչներին խաչին, խորանին, քիվին,
զարդաքանդակներին, վարդյակին, թոչ-
նակերպ քանդակներին, աշխարհիկ
պատկերաքանդակներին և վերջում`
արձանագրություններին:
Հետաքրքրական են հեղինակի դի-
տողությունների խաչքարերի խորան-
ների բնույթի և ծագումնաբանության,
շուրջը. Նա համուզին բնորոշում է, որ
ճարտարապետականացված են, ինչը
թերևս վկայում է, որ դրանց մագման
աղբյուրը եղել են եկեղեցական մուտ-
բերն ու խորանները Մանրամասն